Wellicht hoor je regelmatig het woord “perfectionisme” vallen. Wat is dat nu eigenlijk? Wat zijn de oorzaken en de gevolgen? Deze blog geeft je een antwoord.
Het komt er op neer dat je met perfectionisme overdreven eisen aan jezelf stelt om foutloos te werken of te leven. Soms trek je dat ook door naar je familie, vrienden en collega’s. Mensen die een perfectionistisch patroon hebben, ervaren vaak faalangst, zijn bang om de controle te verliezen of bang om niet gewaardeerd te worden. Stiekem zit er in ieder van ons een stuk(je) perfectionisme.
Het zal je niet verbazen dat mensen met een perfectionistisch patroon gebukt gaan onder de hoge eisen die ze aan zichzelf stellen. Maar hoe kan het dan dat bepaalde mensen die toch perfectionisme hebben gelukkiger door het leven gaan?. Dat komt omdat er 'gezond' en 'ongezond' perfectionisme bestaat. Laat me je het verschil uitleggen door je werk als voorbeeld te nemen.
Gezond perfectionisme
Gezond perfectionisme betekent dat je het leuk vindt om goede resultaten te behalen. Je hebt werk waarvan je weet dat het bij je past. Je krijgt waardering voor je werk en je prestaties en je kan goed opschieten met je collega’s. Je bent ambitieus.
Dat betekent dat je je niet hoeft te forceren om een extra stapje te zetten want je geniet immers van hetgeen je doet. Het werk GEEFT je energie. Natuurlijk zijn er ook minder plezierige elementen in je werk, maar dat kan je makkelijk accepteren.
Ongezond perfectionisme
Ongezond perfectionisme ontstaat wanneer de resultaten van je werk voor jou leidend zijn om een goed gevoel over jezelf te krijgen. Je bent niet tevreden met een “9” maar je gaat altijd voor de “10”. Dat betekent dat je soms te lang over bepaalde taken doet, waardoor andere taken en deadlines in het gedrang komen. Soms lever je meer dan gevraagd.
Het kost je waarschijnlijk grote moeite om “nee” te zeggen tegen een vraag voor hulp of tegen een vraag om extra werk op je schouders te nemen.
Wanneer je erg hard werkt kan dit ten koste gaan van je sociale contacten en je gezondheid. Als je thuis over het werk blijft piekeren kan dit een slaapprobleem opleveren.
Sommige mensen kunnen dit lang volhouden, maar uiteindelijk heeft iedereen een grens. En wanneer die grens wordt overschreden zullen prestaties afnemen, je gezondheid zal minder worden, je gedrag en je stemming zullen er onder leiden.
Kortom, het werk KOST je energie. Je krijgt er stress van en mogelijk op termijn een burn-out.
Oorzaak van perfectionisme
Een zeer belangrijke oorzaak is angst. De angst om niet goed genoeg te zijn. Ook spelen faalangst, angst voor controleverlies, angst voor kritiek en gebrek aan waardering een rol.
Het kan zijn dat dit gevoel stamt uit de jeugd. Andere oorzaken die vaak meespelen zijn bijvoorbeeld je karakter of aangeleerde vaardigheden van ervaringen die je hebt opgedaan in je leven.
Gevolgen van perfectionisme
Perfectionisme veroorzaakt stress. Als je dit patroon in een extremere vorm hebt, sta je letterlijk en figuurlijk onder druk.
Om aan die druk te ontsnappen en vaak ook om te proberen je eeuwige denken te stoppen, zoek je een uitweg in ontsnappings- of compensatiegedrag. Dat kan bijvoorbeeld zijn:
· nagelbijten
· zelfmutilatie - zelfverminking
· overmatig eten en snoepen
· eetstoornissen zoals anorexia
· verslavingen zoals alcohol, drugs, seks, games, medicatie
· overdreven opgaan in hobby's, werk of andere bezigheden
Zoals eerder in deze blog aangegeven is angst bij perfectionisme de drijfveer. En dat zorgt voor stress, piekeren, zelfverwaarlozing,… waardoor er ziekteverschijnselen optreden zoals bv. darmziekten, hoofdpijn, diabetes type 2, burn-out.
Perfectionisme is een gedragspatroon
Perfectionisme is een gedragspatroon. En een gedragspatroon houdt zichzelf in stand.
Het woord ‘moeten’ staat centraal in de meeste symptomen.
Het wordt gestuurd door je onbewuste en je hebt er met je bewuste geen vat op. Dat gaat ook vaak gepaard door schuldgevoelens.
Perfectionisme is dus een eigenschap wat in je voordeel of nadeel kan werken: het kan je kracht geven of verlammen.
Laat me wel één ding heel duidelijk stellen: perfectionist zijn is helemaal oké, zolang dat je er zelf geen last van ervaart. Zodra je het gevoel hebt dat het je belemmert in je zijn, dan lijkt het verstandig om er iets aan te doen. Gedrag kan je immers veranderen als jij dat écht wil. Het aantal symptomen is trouwens niet van belang.
Een blijvende gedragsverandering verkrijgen is niet zo evident. Je kan eventueel beroep doen op een erkende perfectionismecoach zoals ik.
Ben jij iemand met een perfectionistisch patroon? Zo ja, zit je dan in de gezonde of in de ongezonde variant? Doe de test als je twijfelt of gewoon voor de fun 😉.
Ben je op de hoogte van de valkuilen en de voordelen van je perfectionistisch patroon? Lees er hier meer over.
Comments